ชื่อคนไทย ที่เมื่อก่อนตั้งได้ แต่ตอนนี้ผิดกฎหมาย อัปเดตล่าสุดปี 2568
การตั้งชื่อเป็นสิทธิส่วนบุคคลที่สำคัญ แต่ก็มีขอบเขตตามกฎหมายเพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อยของสังคม หลายคนอาจเคยได้ยิน ชื่อคน รู้จักหรือบุคคลในอดีตที่มีชื่อแปลกๆ ยาวๆ หรือมีความหมายเฉพาะตัว แต่ทราบหรือไม่ว่ามี ชื่อคนไทย หลายลักษณะที่ในอดีตอาจตั้งได้ แต่ปัจจุบันไม่สามารถจดทะเบียนได้อีกต่อไปตามพระราชบัญญัติชื่อบุคคล พ.ศ. 2505 ซึ่งเป็นกฎหมายหลักที่ใช้บังคับมาจนถึงปัจจุบัน
บทความนี้จะพาไปสำรวจว่ามีชื่อลักษณะใดบ้างที่ปัจจุบันถือว่าผิดกฎหมาย ไม่สามารถตั้งให้กับบุตรหลานได้อีกต่อไป และที่สำคัญคือไขข้อข้องใจสำหรับผู้ที่มีชื่อลักษณะดังกล่าวอยู่แล้ว ว่าจะต้องเปลี่ยนแปลงชื่อของตนเองหรือไม่
ลักษณะชื่อที่กฎหมายไม่อนุญาตให้ตั้งในปัจจุบัน
ตามพระราชบัญญัติชื่อบุคคล พ.ศ. 2505 ได้กำหนดหลักเกณฑ์การตั้งชื่อตัวและชื่อสกุลไว้ชัดเจน โดยมีข้อห้ามสำคัญที่นายทะเบียนจะไม่อนุญาตให้จดทะเบียน ดังนี้
- ชื่อที่พ้องหรือคล้ายกับพระปรมาภิไธยและพระนามของพระราชินี: ถือเป็นข้อห้ามที่สำคัญที่สุด เพื่อเป็นการเทิดทูนและป้องกันการแอบอ้างสถาบันพระมหากษัตริย์ การตั้งชื่อตัว ชื่อรอง หรือชื่อสกุลที่เจตนาให้คล้ายคลึงกับพระนามของพระมหากษัตริย์และพระราชินีในทุกรัชกาลจึงไม่สามารถกระทำได้
- ชื่อที่พ้องหรือคล้ายกับราชทินนาม: ราชทินนามคือชื่อที่ได้รับพระราชทานแก่ขุนนางในอดีต กฎหมายห้ามไม่ให้ตั้งชื่อพ้องหรือคล้ายกับราชทินนาม เว้นแต่จะเป็นราชทินนามของตนเอง ของบุพการี หรือของผู้สืบสันดาน
- ชื่อที่มีความหมายหยาบคาย: ชื่อบุคคลต้องไม่มีคำหรือความหมายที่หยาบคาย ไม่สุภาพ หรือขัดต่อศีลธรรมอันดีของสังคม ซึ่งนายทะเบียนจะเป็นผู้พิจารณาตามความเหมาะสม
- ชื่อสกุลต้องไม่ซ้ำกับชื่อสกุลพระราชทานหรือที่จดทะเบียนไว้แล้ว: เพื่อป้องกันความสับสนในการระบุตัวตนและวงศ์ตระกูล กฎหมายจึงห้ามการตั้งชื่อสกุลใหม่ให้ซ้ำกับชื่อสกุลที่ได้รับพระราชทานหรือที่เคยมีผู้จดทะเบียนไว้ก่อนแล้ว
- ชื่อสกุลต้องมีพยัญชนะไม่เกิน 10 ตัว: ข้อกำหนดนี้มีขึ้นเพื่อให้ชื่อสกุลไม่ยาวจนเกินไปและสะดวกต่อการใช้งานในเอกสารราชการต่างๆ เว้นแต่เป็นกรณีที่ใช้ราชทินนามมาเป็นชื่อสกุล
แล้วคนที่ชื่อเข้าข่ายต้องห้าม ต้องเปลี่ยนชื่อหรือไม่?
สำหรับคำถามที่หลายคนสงสัยว่า หากตนเองหรือคนในครอบครัวมีชื่อที่เข้าข่ายลักษณะต้องห้ามเหล่านี้มาตั้งแต่ก่อนที่กฎหมายจะบังคับใช้หรือก่อนที่การบังคับใช้จะเข้มงวด จะต้องไปเปลี่ยนชื่อหรือไม่นั้น คำตอบคือ “ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยน”
ในพระราชบัญญัติชื่อบุคคล พ.ศ. 2505 มาตรา 10 ได้ระบุไว้อย่างชัดเจนว่า “ชื่อสกุลที่ได้จดทะเบียนโดยชอบด้วยกฎหมายก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ให้ถือเสมือนว่าได้จดทะเบียนแล้วตามพระราชบัญญัตินี้” ซึ่งหมายความว่ากฎหมายไม่มีผลย้อนหลัง ผู้ที่ใช้ชื่อดังกล่าวมาโดยสุจริตและได้รับการจดทะเบียนอย่างถูกต้องในอดีต ยังคงสามารถใช้ชื่อนั้นต่อไปได้ตามปกติทุกประการ
โดยสรุปแล้ว ข้อบังคับเรื่อง ชื่อคนไทย ที่ผิดกฎหมายนั้นจะใช้บังคับกับการจดทะเบียนชื่อเกิดใหม่ หรือการขอเปลี่ยนชื่อ-นามสกุลในปัจจุบันเท่านั้น ส่วนผู้ที่มีชื่อดังกล่าวอยู่แล้วก็ไม่ต้องกังวลใจ เพราะกฎหมายให้ความคุ้มครองและยังสามารถใช้ชื่อเดิมต่อไปได้
