มหาดไทย แก้ไขพ.ร.บ.เทศบาลฯ หลังพบบทบัญญัติเกี่ยวกับการพ้นจากตำแหน่งของกำนัน ผู้ใหญ่บ้านในเขตเทศบาล ขัดกับ กม.ปกครองท้องที่
เมื่อวันที่ 14 มี.ค.2568 น.ส.ไตรศุลี ไตรสรณกุล เลขานุการ รมว.มหาดไทย และโฆษกกระทรวงมหาดไทย กล่าวว่า นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกฯ และ รมว.มหาดไทย ได้เห็นชอบหลักการให้ดำเนินการแก้ไขพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) เทศบาล พ.ศ.2496 เพื่อแก้ไขปัญหาขัดแย้งระหว่างกฎหมายว่าด้วยเทศบาลและกฎหมายลักษณะปกครองท้องที่
โดยเฉพาะกรณีบทบัญญัติเกี่ยวกับการพ้นจากตำแหน่งของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล และสารวัตรกำนัน ในเขตท้องที่ซึ่งได้รับการยกฐานะเป็นเทศบาลเมืองหรือเทศบาลนคร
สำหรับขั้นตอนหลังจากนี้ กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น (สถ.) จะเป็นหน่วยงานดูแลการปรับปรุงแก้ไขกฎหมาย โดยมีสาระสำคัญคือการยกเลิกมาตรา 4 มาตรา 12 วรรคสอง และมาตรา 48 แห่ง พ.ร.บ.เทศบาล พ.ศ.2496 ซึ่งมีเนื้อหาขัดแย้งกับ พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ.2457 ที่แก้ไขเพิ่มเติมโดย พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ (ฉบับที่ 12) พ.ศ.2552
น.ส.ไตรศุลี กล่าวต่อว่า การขัดกันของกฎหมายทั้ง 2 ฉบับเกิดขึ้น จากที่บทบัญญัติใน พ.ร.บ.เทศบาลฯ ได้กำหนดให้กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล และสารวัตรกำนัน ต้องพ้นจากตำแหน่งและหน้าที่เมื่อท้องที่นั้นๆ ได้รับการยกฐานะเป็นเทศบาล ซึ่งขัดกับ พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ฯ ที่ระบุว่าการยกเลิกตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านจะกระทำไม่ได้
ดังนั้น เมื่อกฎหมายที่ขัดกันอยู่ภายใต้การดูแลของหน่วยงานภายใต้กระทรวงมหาดไทย จึงควรแก้ไขให้เกิดความชัดเจน บทบาท อำนาจหน้าที่ของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และเทศบาล ไม่ซ้ำซ้อนกัน
การดำเนินการครั้งนี้สอดคล้องกับความเห็นของคณะกรรมาธิการ(กมธ.)การปกครอง สภาฯ และคณะกรรมการกฤษฎีกา ที่ชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นในการปรับปรุงกฎหมาย เพื่อป้องกันการขัดกันของบทบัญญัติและปัญหาการใช้บังคับ และผลของกฎหมาย
“หากแก้ไขตามหลักการที่ สถ.เสนอแล้ว จะทำให้ท้องที่ซึ่งแม้จะได้รับการยกฐานะเป็นเทศบาลแล้ว จะยังคงมีผู้ดำรงตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านในท้องที่นั้นๆ ต่อไป” น.ส.ไตรศุลี กล่าว
